'Wanneé' is niet een of ander Maleisisch tussenwerpsel dat in Nederland wordt gebezigd, maar het is de familienaam van de lerares aan de Amsterdamse huishoudschool die in 1910 haar recepten te boek stelde. Ondertussen is dit kookboek aan zijn negenentwintigste druk toe en werd het volledig herzien door Anne Scheepmaker. Een bijkomend hoofdstuk over wijn aan tafel werd door Nicolaas Klei geleverd, en het hoofdstuk tafeldekken werd overgenomen uit Hoe hoort het eigenlijk van Reinildis van Ditzhuyzen (Becht, 2005). Dit uitzonderlijk fraai vormgegeven boek is gebonden en uitgevoerd in een halflinnen kaft. Maar liefst drie leeslinten in de kleuren rood, wit en blauw – hoe kan het ook anders – zorgen voor extra gemak.
Volgens de originele inleiding wil dit boek tegemoetkomen 'aan de moeilijkheden, waarmede zoo menige huisvrouw te kampen heeft bij de samenstelling van het dagelijksch menu, dat in vele gezinnen maar al te vaak aan chronische eentonigheid leidt – en tevens raadgever zijn, hoe, naar den trant der oud-Hollandsche degelijkheid, goede grondstoffen tot een goed geheel te verwerken.' Dit boek stamt uit een tijd dat de Amsterdamse Huishoudschool een tweejarige opleiding tot huishoudster organiseerde, dat een vrouw uit de middenklasse werd aangeraden te trouwen met een man die meer dan 1.400 gulden per jaar verdiende, dat Droste's cacao nog door een verpleegster werd aangeprezen, en dat boter met een rijksmerk van 'daarop gelijkend vet' werd onderscheiden. Tot het receptenrepertoire behoorden aardappelpuree met eieren, gemarineerde reebout en schildpadsoep. In deze nieuwe editie is aardappelpuree met eieren een ander gerecht geworden (het oorspronkelijke recept staat nu vermeld als aardappelpuree uit de oven, weliswaar met minder eieren waardoor de puree niet meer souffleert), de reebout wordt gemarineerd in rode wijn i.p.v. in water met azijn maar zonder wortelen en uien als aromaten. De schildpadsoep is dan weer onvindbaar in deze editie, hoewel het register doorverwijst naar Lady Curzonsoep en het daar ter plekke niet opneemt. Voor geen van beide soepen staat in dit boek een recept. Waarschijnlijk een probleempje veroorzaakt door het voortdurend herwerken van de voorbije 100 jaar.
Toch is het boek trouw gebleven aan zijn oorspronkelijke opzet: het informeert de lezers over producten, ingrediënten en technieken in woord en beeld en het levert een veelvoud aan recepten voor de dagelijkse én de feestkeuken – het aanbod puddingrecepten is ronduit indrukwekkend. Alle obligate hoofdstukken komen aan bod: voorgerechten, salades, soepen, sauzen, marinades, vlees, vis, schaal- en schelpdieren, bijgerechten, eieren en kaas, nagerechten, gebak en dranken met speciale aandacht voor streekgerechten. Er is ook nog een hoofdstuk over het inmaken van voedingsmiddelen en een historisch nawerk. Het register is zowel op receptnaam als op hoofdingrediënt geordend.
Bijzonder interessant zijn de eerste twee hoofdstukken in dit boek waarin cultuursociologe Anneke van Otterloo een historische inleiding op dit boek voorziet, en Anne Scheepmaker de veranderingen in de keukens van de laatste 100 jaar bespreekt.
Wannée is een historisch kookboek dat in de verschillende drukken zijn bruikbaarheid herbekijkt en bevestigt. Of zoals Scheepmaker het stelt: 'Mejuffrouw Wannée heeft nooit een supemarkt gezien, een diepvriespizza gekocht, van 'fusion' gehoord, nooit naar een programma van Jamie Oliver gekeken, een Magimix of een staafmixer bediend en een peultje uit Peru of een papaja uit Brazilië gezien en geproefd.' Anne Scheepmaker heeft dat duidelijk wel. Misschien moet 'Wannée' dan toch maar als tussenwerpsel in de Nederlandse taal worden opgenomen. Als uitroep van triomf. En mét uitroepteken!
[Edward Vanhoutte]
Titel: Wannée. Kookboek van de Amsterdamse Huishoudschool
Auteur: C.J. Wannée & Anne Scheepmaker
Fotografie: Moniek Polak & Arjan Smalen
Uitgeverij: Uitgeverij J.H. Gottmer / H.J.W. Becht
Jaar: 2010
Collatie: 640 pp. – ill.
ISBN: 978-90-230-1292-4
Kwalitatieve beoordeling: ****
Moeilijkheidsgraad: II
Geen opmerkingen:
Een reactie posten