dinsdag 17 juni 2014

Ida Skivenes - Kunst op je bord

Food- & Foot-Art lovers aller landen, komt dat zien! De Noorse Ida Skivenes heeft de Instagram foto's van haar boterhammetjes eindelijk gebundeld in het boek Kunst op je bord. Is het een kookboek? Is het een kijkboek? Is het een kunstboek? Ja, van alles wat, én voor volwassenen. En wie van voetjes houdt, komt ook aan zijn of haar trekken. Gesokt, gekousd of gewoonweg bloot – met en zonder nagellak.

In 2012 postte Ida Skivenes impulsief een foto van haar ontbijt op Instagram [/idafrosk], en al gauw ontketende ze een ware hype. Foto's van haar werk verschijnen in magazines en worden getoond op kunst- en foodfestivals en ze reist de wereld rond als spreker. Onlangs werd ze door Fast Company Magazine verkozen tot een van de honderd meest creatieve personen in de zakenwereld en met haast 224.000 volgers op het moment van schrijven, neemt ook haar Instagram account een hoge vlucht.

Geïnspireerd door online food-art foto's, en omdat niemand haar een schattig ontbijtje voorschotelde, begon ze zelf te experimenteren met groenten, fruit, brood, pannenkoeken, kaas, noten en granen. Vooraleer ze naar haar voltijdse job in de statistiek vertrekt, maakt Skivenes steevast een leuke creatie die ze fotografeert en op Instagram zet. Fotograferen doet ze gewoon met haar smartphone, en het bord zet ze gewoon op de grond. Haar voeten staan dikwijls mee op de foto als een signatuur. En duidelijk gesigneerde kunstwerken zijn nu eenmaal meer waard.

Het project kan gelezen worden als een tegenbeweging tegen de abstracte borddresseringen die in de hedendaagse keuken veelal als kunst worden bestempeld. Skivenes biedt een zalig eenvoudig alternatief door zeer (af)beeldend en figuratief te werk te gaan en vooral het creatieve, speelse en knutselende te onderstrepen. Spelen met eten mag, volgens haar, en het tilt het zogenaamde gezichtjeskoken - waar ik een hekel aan heb - naar een volgend niveau. Dat haar knutselwerkjes nu als kunst worden beschouwd en zoveel publiciteit krijgen heeft vooral te maken met de eenvoud, de herkenbaarheid en de haalbaarheid van haar creaties. Zelf ambieerde ze die status nooit.

Het boek begint met een overzichtje van de voornaamste ingrediënten, het materiaal en enkele basisrecepten voor pannenkoeken, warme granen, granola, scones en notenboter. Eigenaardig genoeg geen basisrecept voor brood. De foto's zijn ondergebracht in vier hoofdstukken: Groenten & Fruit, Toast, Havermout & Yoghurt en Pannenkoeken. Bij elke foto staan de ingrediënten als hashtgags zoals Skivenes die op Instagram postte, krijg je een korte commentaar of bedenking van de artieste en wordt de bereidingswijze in drie stappen uitgelegd. De bruikbaarheid van die 'receptuur' is soms twijfelachtig, zoals bij 'Maak een pannenkoek in de vorm van Sneeuwwitje', maar meestal wordt er wel verklaard wat je ziet. Dat je zelf geen kunstenaar bent, hoeft daarbij geen probleem te zijn, want Skivenes zelf beweert niet te kunnen tekenen of schilderen.

Mijn favoriete deeltje is 'Het kunsttoastproject' in het hoofdstuk 'Toast'. Met een toast als canvas maakt Ida Skivenes replica's van bekende kunstwerken zoals de Zonnebloemen van Van Gogh, Compositie met rood, blauw, geel van Piet Mondriaan, De zon van de man van René Magritte en De schreeuw van Edvard Munch. Maar mijn absolute favoriet is de replica van Andy Warhols bananencover voor The Velvet Underground & Nico. Hiervoor legde Skivenes gewoon een ongepelde banaan op een toast. Simpeler kan niet, maar totaal herkenbaar. Eigenlijk had het hele boekje opgebouwd mogen worden zoals in dit deeltje: ingrediënten en een kort tekstje over het hoe, wat, waar en waarom zonder een receptuur te willen meegeven. Want dit boekje dient vooral ter inspiratie en vertier. Skivenes' food art gaan namaken is een beetje flauw. En blijkbaar zijn er nog meer boekjes met Skivenes' food/t art in de maak. Benieuwd of ze hiervoor gaat sokshoppen.

[Edward Vanhoutte]




Titel: Kunst op je bord. Ontdek de allerleukste boterhammetjes
Auteur: Ida Skivenes
Fotografie: Ida Skivenes
Uitgeverij: Clavis
Jaar: 2014
Collatie: 159 pp. – ill.
ISBN: 978-90-448-2162-8
Kwalitatieve beoordeling: ***
Moeilijkheidsgraad: II
Oorspronkelijke titel: Leik med maten [Det Norske Samlaget, 2013]

zaterdag 14 juni 2014

Kness e.a. - Grote recepten voor kleine chefs

'Als er prentjes in staan, dan zal het wel voor kinderen zijn,' moeten zij bij Abimo gedacht hebben, dus publiceerde de Vlaamse uitgever een selectie uit de vier delen Ma Cuisine Illustrée in een Nederlandse vertaling onder de titel Grote recepten voor kleine chefs. Maar zoals mijn 10-jarige zou zeggen: 'Fail'.

In 2012-2013 verschenen vier seizoensgebonden en geïllustreerde kookboeken bij de Franse uitgever CFSL Ink: Ma Cuisine Illustrée Automne, Hiver, Printemps & Eté. CFS Ink is een gespecialiseerde uitgeverij van mooie geïllustreerde boeken, graphic novels en stripverhalen. De uitgeverij publiceert digitale illustratiekunst in druk en digitaal en richt zich hiermee vooral op volwassenen. De missie van de uitgeverij is tweeledig: het publiek in contact brengen met jonge en getalenteerde auteurs en illustratoren en de belangrijke artiesten van onze generatie de aandacht en visibiliteit geven die ze verdienen.

Ma Cuisine Illustrée is dus allerminst een kinderkookboek zoals de Vlaamse uitgever ons wil doen geloven, en dat blijkt ook: er is geen inleiding die de kinderen de basis uitlegt van basishygiëne of enige waarschuwing om de ouders in te schakelen waar met vuur of ovens wordt gewerkt, integendeel: het hele wapanarsenaal uit de keuken wordt gebruikt. Als inleiding geeft het boek informatie over hoe je groenten kiest, advies om je messen zorgvuldig te slijpen, tips om je boodschappenlijstje met je smartphone te fotograferen en raad om een abonnement te nemen op een biologisch groentepakket. Als Abimo al een kinderkookboek wou publiceren, dan had dat ook in de bewerking en de vertaling tot uiting moeten komen. De oorspronkelijke uitgever typeert de boekenreeks als een tussenvorm tussen kookboek en strip en doelt zowel op de beginnende als de gevorderde kok. En inderdaad: de illustraties zorgen, met de nodige humor, voor een overzichtelijke en aanschouwelijke receptuur.

De gerechten uit het boek zijn overwegend vegetarisch en zijn per seizoen ingedeeld, trouw aan de vier Franse boeken waaruit dit boek grossiert. Per seizoen worden de recepten ook nog eens per maand ingedeeld. Hiermee breken de auteurs en illustrateurs expliciet een lans voor de consumptie van minimaal vijf stukken seizoensgebonden groenten of fruit die zoveel mogelijk lokaal en kleinschalig worden gekweekt. Het boek bevat recepten voor soepen, pasta's, lasagnes, quiches, slaatjes, risotto's, zoete en hartige taarten, koekjes, desserts en hier en daar een burger, papillote met vis of een taco als niet-vegetarisch alternatief. Elk recept is over twee pagina's uitgewerkt volgens de stijl van de verantwoordelijke illustrator. Helaas worden die niet achteraan in het boek voorgesteld, zoals wel het geval was in de Franse boeken. Erger nog, zelfs het colofon vermeldt de illustratoren of de auteur van de recepten niet, behalve Line T. die de cover tekende. Hopelijk hebben de auteurs/illustratoren van dit boek voldoende vertaalrechten opgestreken om dit stilzwijgen te verrechtvaardigen.

Verder is er bij deze Nederlandse compilatie nauwkeurig voor gezorgd dat de ietwat wulpser geïllustreerde recepten niet zijn opgenomen, wat verder bijdraagt tot de onterechte verkleutering van deze mooie, gedurfde en originele Franse reeks die meer respect verdient.

[Edward Vanhoutte]


Ma Cuisine Illustrée op Facebook


Titel: Grote recepten voor kleine chefs. 70 (h)eerlijke recepten voor het hele jaar!
Auteur: Kness
Illustraties: Anne Montel, Aurélie Neyret, Brutal Moineau, Hk, Line T., Lubee, Maëlle Cheval, Clément Lefèvre, Crowley, Floe, Grelin, Kuru, Paty, Reuno, Marie Ecarlat, Vincent Lévêque, Yuio
Uitgeverij: Abimo [Pelckmans]
Jaar: 2014
Collatie: 183 pp. – ill.
ISBN: 978-94-6234-145-6
Kwalitatieve beoordeling: ****
Moeilijkheidsgraad: II
Oorspronkelijke titel: Ma Cuisine illustrée [CFS Ink, 2012-2013]

maandag 2 juni 2014

Paul Hollywood - Bakken met Paul Hollywood

Geduld is een schone deugd. Vooral als het op het rijzen van brood aankomt. Dat leren we in How to bake van Paul Hollywood dat na twee jaar eindelijk in een Nederlandse vertaling verschijnt bij Good Cook Publishing. En de vertaalrechten en royalties zouden hem wel eens goed van pas komen, nu hij noodgedwongen en voor de tweede keer zijn artisanaal broodvedrijf moet sluiten omwille van tegenvallende winstcijfers. In 2003 sloot hij al de boeken van Hollywood Bread en nu is het ook met The Paul Hollywood Bread LLP afgelopen. Zijn afwezigheid in de zaak omwille van zijn vele televisie- en mediaverplichtingen zouden volgens Hollywood zelf de voornaamste reden voor de tegenvallende cijfers zijn. Kan het ook anders met vier series van de populaire BBC bakshow The Great British Bake Off – meer dan 9 miljoen kijkers in de UK alleen al –, een resem boeken, ontelbare bijdrages aan kookmagazines en evenveel televisie-optredens en recent de theatershow Paul Hollywood Live – Get Your Bake On! op de teller?

Wat deze Professor of Flour onderscheidt van vele andere bakgoeroes is zijn onfeilbaar analytisch vermogen om, nog vooraleer hij een eerste hap van een of ander baksel heeft geproefd, de problemen ervan te detecteren. Hij doet dat echter steeds op een constructieve manier. Sinds hij zijn ervaring en kennis neerschreef in zijn eerste boek 100 Internationale Recepten [Van Dishoeck, 2004] heeft hij zijn mantra 'passin’ it on, passin’ it on' alleen maar verder uitgepuurd. Daar is dit boek Bakken met Paul Hollywood het resultaat van.

Op het tempo van het rijzen en kneden van brood – het is bijna onmogelijk om deeg te lang te kneden – legt Hollywood precies uit wat het bakken van brood, koekjes, taarten, pasteien, croissants en cakes omhelst. Vooraleer het eerste recept de revue passseert, ben je al dertig pagina's ver. En naast de fool-proof recepten van deze King of Dough, zijn de heldere en instructieve teksten dé absolute troef van dit boek. De duidelijke stap-voor-stap foto's waarbij Hollywood doorheen het boek zijn zelfde gestreepte hemd draagt – nu eens met en dan weer zonder uurwerk –, zijn een weloverwogen bonus.

In het eerste hoofdstuk passeren de basisbroden de revue. Eens je die onder de knie hebt, mag je naar het volgende hoofdstuk waarbij zoete en hartige ingrediënten aan het deeg worden toegevoegd. Dit hoofdstuk is hoofdzakelijk geïnspireerd door Hollywoods jaren in Cyprus en in hotelkeukens. In het derde hoofdstuk leer je hoe je zelf zuurdesem maakt en verwerkt in artisanale broden. Bijzonder hierbij is dat Hollywood afwijkt van het gangbare procédé om wilde gist uit de lucht te 'vangen' als cultuur voor het zuurdesem, maar de starter aanmaakt met geraspte appel en die in een luchtdichte pot of bokaal laat fermenteren. Per 750 g bloem gebruikt hij ook 500 g zuurdesem, wat erg afwijkt van de traditonele recepten waarbij om en bij de 125 g zuurdesem wordt gebruikt per 500 g bloem. In het volgende hoofdstuk komen croissants en zoete broodjes aan bod. De techniek om zelf getoerd croissantdeeg te maken wordt helder uitgelegd. Wie een dag vooraf begint en vroeg opstaat, kan lekkere croissants uit de oven halen tegen dat de huisgenoten opstaan. Koekjes, desserts en cakes vormen het voorwerp van het vijfde hoofdstuk, met scones en shortbread als mijn favorieten. In het laatste hoofdstuk gaat Hollywood de zoete en de hartige toer op met recepten voor taarten en pasteien. In dit hoofdstuk staat een recept voor bladerdeeg – niet te verwarren met het getoerd croissantdeeg en het gerezen bladerdeeg uit het vierde hoofdstuk. Wie een bladerdeegje wil bakken begint het beste twee dagen vooraf.

Dit is een beresterk boek van een topbakker die slachtoffer is van zijn eigen populariteit en gedrevenheid. De hoge prijzen die betaald moeten worden voor het artisanale karakter van zijn broden en pasteien maken zijn producten in de High Street blijkbaar onverkoopbaar. Maar gelukkig hebben we met dit boek meer dan 120 recepten om het thuis zelf te proberen.

[Edward Vanhoutte]



Titel: Bakken met Paul Hollywood
Auteur: Paul Hollywood
Fotografie: Peter Cassidy
Uitgeverij: Veltman Uitgevers
Jaar: 2014
Collatie: 304 pp. – ill.
ISBN: 978-94-6143-091-5
Kwalitatieve beoordeling: ****
Moeilijkheidsgraad: II
Oorspronkelijke titel: How to bake (Bloomsbury Publishing Plc, 2012)