maandag 24 november 2008

Puck Kerkhoven - Eten uit de krant. Met de seizoenen mee

Het moet Simon Carmiggelt zijn geweest die het crursiefje heeft uitgevonden en populair gemaakt. Een cursiefje is een deels verhalend, deels beschouwend prozastukje in een dag- of weekblad dat gaat over een verschijnsel of voorval uit het alledaagse leven dat scherp wordt geobserveerd en met humor wordt belicht. Uit het cursiefje ontwikkelde zich in de jaren 1970-1980 de column. Een column is een meer beschouwelijke variant van het cursiefje. Cursiefjes worden nauwelijks nog geschreven, columns des te meer, en ze bestaan in allerlei variëteiten. De culinaire column is er daar één van. Hoewel, de culinaire column heeft vaak meer kenmerken van het cursiefje dan van een beschouwende en opiniërende column. Een culinaire column werpt vaak een ander licht op een alledaags verschijnsel en kent een maximaal effect als de lezer zich herkent in de vraagstelling van de columnist die zich met humor en zwier van een sprankelende taal bedient. Helaas voor de lezer zijn echte culinaire columnisten dun bezaaid en mist Puck Kerkhoven de taalvirtuositeit om het verschil te maken.

In Eten uit de krant bundelt Puck Kerkhoven 35 culinaire columns die eerder al in de krant verschenen en die zodoende van het vluchtige bestaan en de vergetelheid worden gered. Het is nog maar de vraag of dat zonodig moest. Zoals de ondertitel van dit boek laat vermoeden, ordent Kerkhoven haar columns per seizoen en dat zijn er volgens de auteur niet vier, maar vijf. Na de lente, de zomer, de herfst en de winter, vormen de feestdagen een eigen feestseizoen. Per seizoen vindt de lezer zeven columns met bijhorend recept. Het zijn stuk voor stuk aardige stukjes over seizoensproducten, gerechten, eetgewoontes of culinarigheden. De ene keer gaat het louter om wat koop en kookadvies bij het bijhorend recept, een andere keer wordt er dieper ingegaan op de geschiedenis en teeltwijze van een seizoensproduct, en nog een zeldzame keer zijn de columns van Kerkhoven ook echte culinaire columns met een observatie als uitgangspunt, een doorwerking van het onderwerp en een pointe als slot. Het volledige boek lees je in enkele rukjes uit, maar de stukjes hebben net iets te weinig om het lijf om echt te beklijven en bij te blijven. Ik geloof graag dat Puck Kerkhoven, zoals de bio bij dit boek beweert, in Nederland een autoriteit op het gebied van de culinaire journalistiek is (wat blijkt uit Het grote Kliekjesboek dat met een Gouden Garde werd bekroond voor Kookboek van het jaar 2008 - Publieksprijs), maar de hier gepubliceerde stukjes wegen te licht om die status met dit boek waar te maken.

Alhoewel er duidelijk aandacht is besteed aan de boekverzorging en opmaak, mocht de eindredactie op Kerkhovens teksten gerust wat strenger zijn. Een stukje in een regionaal dagblad is nu eenmaal iets anders dan een tekst in een boek voor de Nederlandstalige markt. Afgezien van de jammerlijke tekstverwerkingsfout die al op de tweede bladzijde tekst voorkomt (‘Mijn culinaire jaar vijf telt seizoenen’) is het algemene taalgebruik vooral Noord-Nederlands en neigt die naar de spreektaal. De voorkeur voor het lidwoord ‘de’ i.p.v. ‘het’ bij ‘kraam’ en ‘vergiet’, bijvoorbeeld, komt voor een Vlaming vreemd over, en de nieuwerwetse uitdrukking ‘Hoe het komt, komt het’ is quasi onbekend in Vlaanderen. Wat een ‘AOW-tje’ is, is – afgezien van de foute schrijfwijze voor ‘AOW’tje’ – ook niet duidelijk voor wie niet in Nederland woont.

Dit boek bevat vlotte stukjes die de lezer gewoon wat aangename tijdverpozing bezorgen. Echte culinaire columns heb ik er helaas amper in gevonden.

[Edward Vanhoutte]


Titel: Eten uit de krant. Met de seizoenen mee
Auteur: Puck Kerkhoven
Receptuur: Puck Kerkhoven
Fotografie: Karel de Vos
Uitgeverij: De Boekenmakers
Jaar: 2008
Collatie: 160 pp. – ill.
ISBN: 978-90-77740-19-4
Kwalitatieve beoordeling: **
Moeilijkheidsgraad: II

Geen opmerkingen: