Geheel onterecht greep Tough Cookie naast de titel van 'Kookboek van het jaar 2009'. De jury zal wel grondige redenen hebben gehad om de volledig herwerkte versie van het twintig jaar oude kookboek 12 maanden lekker eten van Albert Heijn (2009) tot winnaar uit te roepen, maar wat die dan wel mogen zijn, blijft voor de buitenstaander een raadsel. Want wat is dat eigenlijk, een goed kookboek?
Het ligt er natuurlijk aan wat je van een goed kookboek verwacht. Ben je een beginnende kok, dan wil je vooral een goed aanbod aan expliciete recepturen die je een grondige technische basis en productenkennis bijbrengen. De fotografie moet vooral illustrerend zijn en mag worden gebruikt om stap voor stap de werkwijze te illustreren. De uitvoering moet verzorgd zijn maar niet al te chique, zodat het boek aan een aantrekkelijke prijs kan worden verkocht. Wie de basisbeginselen van het koken al onder de knie heeft, wil uitdagingen en meer geavanceerde keukentechnieken uitproberen op wat exlusievere ingrediënten. De professional wil dan weer vooral inspiratie opdoen van collega’s die hun oeuvre als een portfolio te boek stellen. De receptuur mag in dergelijke boeken beknopt worden gehouden en niet elke stap hoeft expliciet uitgeschreven te worden. De fotografie mag artistiek zijn, en de uitvoering luxueus en duur.
Onder de noemer 'kookboek' worden diverse soorten culinaire boeken op de markt gebracht en dat zorgt voor verwarring. Van een mooi architectuurboek dat een overzicht geeft van de gothische kathedralen in een bepaalde streek inclusief technische tekeningen, verwacht niemand dat die de lezer overzichtelijk uitlegt hoe die een gothische kathedraal kan bouwen. Wie daarentegen zelf een tuinhuis in elkaar wil zetten, kan dat leren in een goed doe-het-zelfboek.
Een goed kookboek is allereerst een boek dat doet wat het pretendeert te doen op een weldoordachte en verzorgde manier. En dat doet Tough Cookie met brio. Auteur Lotje Deelman vezamelt in dit boek geraffineede recepten die ze jarenlang schreef voor haar vader die niet kon koken maar wel een uitstekende smaak had. Het is dus zeker geen beginnerskookboek maar een ode aan de variatie in smaken en mannen van over heel de wereld. De titel van het boek slaat dan ook zowel op de recepten die niet altijd even eenvoudig zijn en een uitdaging vormen en de mannensoort die niet altijd even makkelijk in de omgang is. Fotograaf Tomas Pelgrom voorzag dit boek van soms eigenzinnige foodfotografie en vooral veel portretten van mannen. De plaatsing van die portretten naast de recepten werkt vaak desoriënterend en krijgen net daarom alle aandacht. De tekeningen in het boek zijn dan weer van Deelmans tienjarige zoon, blijkbaar ook een tough cookie.
Bijna honderd recepten staan er in dit boek, voor voorgerechten, soepen, hoofdgerechten met vis, vlees en gevogelte, vegetarische hoofdgerechten, bijgerechten, nagerechten en baksels. Deze indeling wordt echter enkel in de index gepresenteerd, en niet in het boek dat een meer organische organisatie heeft. De recepten zijn vanzelfspekend redelijk masculien met veel uitgesproken smaken en aroma’s van, bijvoorbeeld, gember, mierikswortel, alcohol, roquefort, kruidnagel, chorizo en sjalot. Bij elk recept staat vermeld tot welke categorie het behoort en voor hoeveel personen of stuks het is bedoeld. Daarna komt de ingrediëntenlijst, de eventuele vermelding van speciale keukentoestellen en de receptuur die uitblinkt door zijn helderheid. De stijl is, conform het mannenconcept, direct en zonder veel overbodige tekst. Geen inleidende anekdotes - die doorgaans toch alleen bij intimi werken - of veel tips en suggesties achteraf.
De tekstverzorging is gestileerd kaal gehouden met veel bladwit en een typemachine-letter die de link legt naar de oorspronkelijke kookschriftjes. De boekverzorging met zwart en zilver (op snee) en leeslint is dan weer wat luxueuzer en refereert aan de pakken met krijtstreep. De textuur van het kaft geeft overigens een tactiele ervaring die overeenkomt met de stof van die pakken. Alleen wat jammer dat het kleefwerk waarmee de rug aan het boekblok is vastgemaakt na de eerste lezing al loskwam. Dat had steviger gekund.
Tough Cookie heeft alles in huis wat een goed kookboek definieert. Een doordacht en mooi uitgewerkt concept, een goed en gevarieerd aanbod aan helder geschreven recepten, bijzondere foodfotografie en portretten die toch een groot deel van de sfeer bepalen en een puike tekst- en boekverzorging. Van zo’n boek word ik blij.
[Edward Vanhoutte]
Titel: Tough Cookie. Kookboek voor mijn vader
Auteur: Lotje Deelman
Fotografie: Thomas Pelgrom
Uitgeverij: Terra
Jaar: 2009
Collatie: 240 pp. – ill.
ISBN: 978-90-5897-9944-0
Kwalitatieve beoordeling: *****
Moeilijkheidsgraad: II
Geen opmerkingen:
Een reactie posten