Hollandse Pot. Van duivekater en hete bliksem. Hollandse streekgerechten en wetenswaardigheden

Hollandse Pot opent met 20 bladzijden wetenswaardigheden. Heel even word je teruggekatapuleerd naar de les aardrijkskunde van het vijfde leerjaar. Zo heeft de inleiding het over landelijke natuurverschijnselen als rivieren, duinen, polders, heuvels, bossen en steden. Door die rijke geografische schakering kan je er fietsen, schaatsen, en mopperen over de regen. Niets typisch Hollands, me dunkt. De teksten worden geïllustreerd door nostalgische afbeeldingen van molens, klompen en sfeerbeelden van vissersdorpen, kaasmarkten, bollenvelden. Slechts eenmaal verlaat de vertelstem de platgetreden paden. Zo wordt ons uitgelegd hoe je precies een kopstoot bij elkaar drinkt, ‘waarbij een glas jenever in één teug achterover wordt geslagen en gevolgd wordt door een glas bier.’ Mocht er nu nog een maatje als wachthapje bij geserveerd worden, dan konden we heel wat aan. Nu verlang ik vooral naar duiding over welke recepten er zullen volgen. Aan de hand van de titel veronderstelde ik dat het kookboek voornamelijk over stamppot zou handelen. Niet dus. Ook in de recepten zelf ontbreekt een degelijke structuur. Zo worden soepen, voor-, hoofd-, en nagerechten lukraak door elkaar geserveerd.

Dan maar op het eerste woord uit de titel – Hollands – focussen. Het hoeft niet herhaald te worden dat Belgen geen al te hoge pet op hebben van de Hollandse kookkunst. Jammer genoeg is dit boek enkel een bevestiging van die gedachte. De rijstebrij op p. 43 verhoudt zich tegenover onze rijstpap zoals een minderwaardige aldi-rijst tegenover een langkorrelige arborio. En om rookworst op een ondergrond van bonen en aardappelen ‘blote billetjes in het gras’ te noemen, moest je vast ook Nederlander zijn.

Over de uitwerking valt hetzelfde te zeggen. Asperges, toch wel een zeer edele groentesoort, moeten volgens dit boekje in 45 minuten gaarkoken. Het recept, een variant op asperges op zijn Vlaams – maar dan met ham en platgekookte asperges – is dan nog eens voorzien van een totaal foute foto. Op de foto is te zien hoe de asperges duidelijk genappeerd zijn met hollandaise in plaats van met de aangegeven gesmolten botersaus. Gelijkaardige fouten in de fotografie komen meermaals voor; wat de bedoeling is van een foto met krulsla bij een recept met andijvie, daar heb je ook het raden naar.

Het lijkt zelfs of sommige recepten opgesteld zijn om meewarig bij te knikken. Wie maakt er nu chocolademelk met water?

Per uitzondering vinden we nog enkele uitschieters terug. Zo is er de frisse hangop – bestaande uit yoghurt of karnemelk – die ondertussen is uitgegroeid tot een klassieker in veel sterrenrestaurants. Maar eindeloos is dit lijstje niet. Integendeel, ik mis enkele basics. Hoe zit het met kibbeling? Bitterballen? Kroket? Poffertjes? Snacks die je op iedere Nederlandse markt terugvindt, hebben hier geen plekje kunnen bemachtigen. Jammer.

Het boek eindigt met een aantal gevleugelde uitspraken. Zo gaat het van Willem Frederik Hermans ‘Als er meer gevoetbald werd zou er nooit meer oorlog komen.’ naar Marten Toonder: ‘Wanneer men zich in een voertuig zonder bodem bevindt, moet men heel hard lopen wanneer het rijden gaat.’ Na deze uitsmijters volgt er een zwakke parade van spreekwoorden à la ‘Boontje komt om zijn loontje’. Afsluiten doen we met het Wilhelmus. Dit volkslied kan misschien voor de nodige enthousiasmering zorgen bij sportwedstrijden en officiële ontvangsten, hier doet het even absurd aan als de hele uitwerking van Hollandse Pot.

[Femke Vandevelde]

Titel: Hollandse Pot. Van duivekater en hete bliksem. Hollandse streekgerechten en wetenswaardigheden
Fotografie: Shutterstock.com, TypicalMedia.com, M. van Zwieten, Flip de Ruiter, Irene Verbeek, Marleen van der Velde
Uitgeverij: Uitgeverij Verba
Jaar: 2010
Collatie: 80 pp. – ill.
ISBN: 978-90-55-13768-8
Kwalitatieve beoordeling: **
Moeilijkheidsgraad: II