Liddy Faninger - Multimenu. Aan tafel in 6 talen / Dîner en 6 langues / Eine Geschmackreise in 6 Sprachen / Your culinary guide in 6 languages / etc.

Nationale keukens bestaan niet. Neem nu het erg Belgische gerecht stoverij met frieten. Zowel de stoverij als de frieten worden in onnoemelijke varianten bereid, naargelang de streek, het seizoen of zelfs het familierecept waarin ingrediënten zoals bruin of rood bier, peperkoek, (graantjes)mosterd, chocolade, laurier al dan niet worden toegevoegd of weggelaten. In Schotland kent men een gelijkaardig fenomeen met hun stovies, waar zelfs gehakt, aardappelen en kaas deel van kunnen uitmaken. Onze traditionele stoverij wordt daar even traditioneel in een deegkorst opgediend en krijgt de naam steak pie. Ook hier weer enkele varianten al dan niet met bier (steak and ale pie) of met niertjes (steak and kidney pie). Frankrijk heeft dan weer zijn cassoulet, waar eindeloos op wordt gevarieerd. Ook met betrekking tot de naamgeving van dergelijke gerechten is er zelfs binnen één land een grote variatie mogelijk.

In de Multimenu boekjes tracht Liddy Faninger de grootste gemene deler van de onbestaande Europese keuken te vatten in een duizendtal lemma’s. Elk boekje heeft één hoofdtaal waarin de woordenlijst alfabetisch wordt gepresenteerd, hetzij in het Nederlands, Frans, Duits, Engels, Spaans of Italiaans. De woorden worden telkens vertaald naar de vijf andere talen. De woordenlijst werd duidelijk vanuit het perspectief van één taal voorbereid, waarna de primaire taal voor de verschillende deeltjes werd veranderd en de lijst werd gealfabetiseerd. Dat is bijvoorbeeld te zien aan lemma’s die meervoudige vertalingen hebben. Wanneer die vertalingen als hoofdlemma fungeren, staan die alfabetisch onder ‘de meest courante benaming’, maar de equivalente termen worden niet afzonderlijk in de lijsten opgenomen. Het is dus vruchteloos zoeken naar een vertaling voor ‘kwark’ omdat die bij ‘verse kaas’ staat, de vertalingen voor ‘pollak’ en ‘witte koolvis’ zoek je onder ‘vlaswijting’, en ‘pannenkoek’ geldt als minder courant alternatief voor ‘flensje’. Soms zijn de vertalingen zelf betwistbaar. Als Engelse vertaling voor ‘schorseneer’ wordt ‘scorzonera’ voorgesteld, terwijl ‘salsify’ gebruikelijker is. ‘Stoverij’, ‘stovies’ of ‘steak pie’ staan er al helemaal niet in, laat staan gerechten als het Schotse ‘haggis’. Het populaire koninginnehapje, beter bekend als vol au vent heet hier zeer Noord-Nederlands ‘fricassee’, wat eigenlijk gewoon een blanke ragout van om het even welke stukjes vlees is. ‘Cassoulet’ is hier dan weer in alle talen ‘lamsragout met witte bonen’, terwijl men in Castelnaudary zweert bij varkensvlees, er in Toulouse confit de canard samen met lam en Toulouser worsten worden in verwerkt, en in Carcassone de bonenschotel vergezeld gaat met patrijs en lam. Terecht wijst Faninger er in haar inleiding op dat de woordenlijst vooral bestaat uit ingrediënten, en afgezien van het hiervoor aangehaalde problemen, zijn deze boekjes zeker verdienstelijke en handig weg te stoppen reispartners.

[Edward Vanhoutte]

Titel: Multimenu. Aan tafel in 6 talen / Dîner en 6 langues / Eine Geschmackreise in 6 Sprachen / Your culinary guide in 6 languages / Con sabor en 6 idiomas / A tavola in 6 lingue.
Auteur: Liddy Faninger
Uitgeverij: Garant
Jaar: 2006
Collatie: 6 x 99 pp.
ISBN: 90-441-1977-X
Kwalitatieve beoordeling: ***
Moeilijkheidsgraad: II